پلی میان سینما و ادبیات همراهی مخاطب با اثر تجربی مهم است!
به گزارش وبلاگ آفتاب، کارگردان فیلم کوتاه تاریخ مصور سرگردانی با اشاره به اهمیت همراهی مخاطب در سینمای تجربی، مطرح کرد که همیشه در کارهای تجربی نگرانی همراهی مخاطب با اثر تا پایان فیلم را دارد.
علی قاسمی منفرد، کارگردان فیلم کوتاه «تاریخ مصور سرگردانی»، در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با مضمون کلی این اثر اظهار داشت: این فیلم اساساً یک تجربه است؛ تجربه ای که نه بر روایت کلاسیک و داستان پردازی، بلکه بر حس و ادراک مخاطب تکیه دارد. بخش تجربی آن هم متناسب با همین نگاه شکل گرفته است. در حقیقت، فیلم تلاش دارد تجربه ذهنی و تخیلی خواندن کتاب را به زبانی سینمایی ترجمه کند؛ این که چطور می شود هم زمان که کلمات را می خوانیم، تصویر ذهنی بسازیم و این تجربه را از مدیوم ادبیات به سینما منتقل نماییم. وی در توضیح بیشتر ساختار اثر اضافه کرد: در فیلم، متن هایی روی پرده نقش می بندد و هم زمان صداهایی شنیده می شود. تصویر هم وجود دارد، اما به جای آن که راوی باشد، به همراه متن و صداها تلاش می کند تا تخیل مخاطب را برانگیزد. می خواستم همان حس ادبی و ذهنی کتاب خوانی را در چارچوب سینمایی تجربه کنیم؛ جایی که مخاطب اجازه داشته باشد با واژه ها و صداها، تصویر ذهنی خودش را بسازد. در حقیقت، به جای آن که ما تصویر را برای او تعریف نماییم، مخاطب خودش با مشارکت فعال، در ساخت جهان فیلم دخیل می شود. قاسمی منفرد در ادامه در رابطه با نسبت روایت و تجربه در سینمای تجربی توضیح داد: همیشه در رابطه با تعریف «فیلم تجربی» اختلاف نظر وجود دارد. برخی نگاه بسیار بسته ای دارند و باور دارند فیلم تجربی باید کاملا از روایت، مفهوم یا داستان فاصله بگیرد اما من چنین دیدگاهی ندارم. به باور من، سینمای تجربی یک طیف است و اثر می تواند به اندازه ای که می خواهد از روایت فاصله بگیرد یا از آن بهره ببرد. اساساً تجربه نو می تواند در هر سطحی از روایت یا فرم رخ دهد. سال قبل هم فیلمی در قسمت تجربی جشنواره فیلم کوتاه تهران داشتم که داستان گو بود اما با تصاویر موبایلی تولید شده بود. همین خصوصیت سبب شد نتوان آنرا به آسانی در قسمت داستانی یا مستند جای داد، چون ساختار اجرایی اش غیرمرسوم بود. از دید من، مرز میان تجربه و روایت سیال است و نباید محدود شود. وی با تاکید بر این که «تجربه تازه» جوهره هر اثر هنری است، اظهار داشت: اگر مقرر است اثری تجربی باشد، باید در فرم، ساختار یا معنا تجربه ای نو عرضه نماید. این تجربه می تواند در روایت، میزانسن، صدا، ریتم یا حتی نحوه مواجهه مخاطب با اثر رخ دهد. مهم اینست که مخاطب حس کند با پدیده ای تازه روبه رو شده است. قاسمی منفرد در رابطه با میزان ریسک در ساخت چنین آثاری بیان کرد: بدون تردید، دامنه ریسک در کار تجربی بسیار بالاست. ممکنست برخی تماشاگران اساساً اثر را «فیلم» به مفهوم متعارف ندانند. اما برای من، در اولین مرحله مهم بود که یک تجربه هنری شکل بگیرد، نه این که الزاماً در چارچوب سینما، نقاشی یا هر مدیوم مشخصی تعریف شود. هدف این بود که مخاطب در مقابل یک تجربه هنری قرار بگیرد و احساس کند در معرض مواجهه ای متفاوت می باشد. وی در رابطه با چگونگی ارتباط مخاطب با اثر، اظهار داشت: فیلم ۱۳ دقیقه است و من همیشه در کارهای تجربی نگران این هستم که مخاطب بتواند همراه اثر بماند. تلاش کردم ساختار اثر بگونه ای باشد که حتی تماشاچی عام هم بتواند حوصله کند و درگیر تجربه شود. البته می دانم برای برخی مخاطبان، دیدن چنین فیلمی دشوار است، چون با تصویر یا رویداد مشخصی روبه رو نیستند، اما به گمانم حتی مخاطبان حرفه ای تر هم از این مواجهه تازه استقبال می کنند. تجربه نشان داده که هرچند در ابتدا با دشواری روبه رو می شوند، اما از مواجهه با اثری که در فرم و دریافت متفاوت می باشد، لذت می برند. در هر صورت، همین تازگی و خطر کردن بخشی از ماهیت سینمای تجربی است. فیلم کوتاه «تاریخ مصور سرگردانی» به نویسندگی و کارگردانی علی قاسمی منفرد در قسمت تجربی چهل و دومین جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور دارد. عکس از محمود عرفاتی است. حرف آخر اینکه بخش تجربی آن هم متناسب با همین نگاه شکل گرفته است. در حقیقت، فیلم تلاش دارد تجربه ذهنی و تخیلی خواندن کتاب را به زبانی سینمایی ترجمه کند؛ اینکه چه طور می شود هم زمان که کلمات را می خوانیم، تصویر ذهنی بسازیم و این تجربه را از مدیوم ادبیات به سینما منتقل نماییم. همین خصوصیت سبب شد نتوان آن را به سادگی در قسمت داستانی یا مستند جای داد، چون ساختار اجرائی اش غیرمرسوم بود.
این مطلب آفتاب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کابران آفتاب در مورد این مطلب