هنر ۱۴۰۲ در آینه مهر ؛
۴ روایت از سینمای ۱۴۰۲
وبلاگ آفتاب: در سالی که گذشت سینمای ایران با اتفاقات تلخ و شیرین زیادی روبه رو بود؛ از استقبال مخاطبان از فیلم های کمدی روی پرده و رونق سینما نسبت به چند سال اخیر گرفته تا مرگ دلخراش چند سینماگر.
خبرگزاری مهر -گروه هنر-آروین موذن زاده؛ سینمای ایران در سالی که گذشت به عکس چند سال قبل با فراز و فرودهای کمتری روبه رو بود و مسیری متعادل و با کمی خوشبینی، مسیری صعودی را در اکران و فروش فیلمها پشت سر گذاشت. پس از سال ۱۴۰۱ که حاشیه هایش، دامن سینمای ایران را گرفت، در سال ۱۴۰۲ فضا آرام تر شد و هنرمندان بیشتری به کار خود بازگشتند.
بعد از عبور از چند سال درگیر کرونا و اتفاق های سال ۱۴۰۱، وضعیت سینمای ایران با برنامه ریزی برای اکران طولانی چند فیلم کمدی پرفروش و استقبال مخاطب از این آثار تغییر نمود. جدا از این اتفاق که به سینما جانی باردیگر دمید، شاهد رخدادهای ناراحت کننده و غم انگیزی بودیم که تا مدت ها از یادها پاک نخواهد شد؛ خودکشی کیومرث پوراحمد در اوایل سال و در ادامه قتل داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی فر که با وجود گذشت چند ماه هنوز تازگی دارد.
مانند سالهای گذشته در گزارش پیش رو به بعضی از رویدادها و حاشیه های سال ۱۴۰۲ در سینمای ایران اشاره کرده ایم. آن چه می خوانید مروری است مختصر بر متن و حاشیه یک سال قبل سینمای ایران در چارچوب چهار روایت. روایت اول؛ تحقق رؤیای هزارمیلیاردی شدن زیر سایه فیلمهای کمدی سال ۱۴۰۲ در سینمای ایران ۵۵ فیلم سینمایی اکران شد که تقریبا همه ژانرها را در بر گرفت، اما این فیلمهای کمدی بودند که توانستند گیشه سینما را نجات دهند.
مخاطبان سینما پس از پشت سر گذاشتن چند سال سخت، احتیاج به دیدن فیلم هایی داشتند که برای ۲ ساعت هم که شده کمی حالشان را خوب کند و خنده بر لب شان بنشاند. ازاین رو در سالی که گذشت، رتبه اول تا پنجم به فیلمهای «فسیل»، «هتل»، «هاوایی»، «شهر هرت» و «ویلای ساحلی» اختصاص داشت و رتبه ششم در اختیار یک انیمیشن کودک و نوجوان با عنوان «بچه زرنگ» قرار گرفت که امید تولید و استقبال از فیلم و انیمیشن برای سینمای کودک و نوجوان را در دل سینماگران و مخاطب این حوزه زنده کرد.
سینمای ایران در سال ۱۴۰۲ با مجموع فروش هزار و ۱۵۳ میلیارد تومان و تعداد مخاطب نزدیک به ۲۷ میلیون نفر به استقبال اکران نوروزی رفت تا رؤیای ۱۰۰۰ میلیاردی شدن فروش سینما که مدیران سینمایی از چند ماه قبل وعده اش را می دادند، زودتر از موعد محقق شود.
آمار فروش و میزان مخاطب سینما در سال ۱۴۰۲ رقم قابل توجهی است و حتی اگر فیلم هایی که سال قبل به صورت غیررسمی پخش گردید، به اکران عمومی درمی آمد، این رقم قدری بالاتر از این هم می رفت. اما از نظر تعداد بلیت، بالاترین تعداد مخاطب ۲ دهه اخیر در ارتباط با سال ۹۷ است که رقم ۲۸ میلیون و ۵۰۰ هزا نفر را رد کرد. در واقع میتوان فروش رو به رشد سینما در سال ۱۴۰۲ را بیشترین رقم فروش از سال ۹۸ به بعد به حساب آورد که سینمای ایران درگیر چالش هایی مثل کرونا و اتفاق های اجتماعی بود.
سینمای ایران در سال ۱۴۰۱ سال کم رمقی را پشت سر گذاشت و اتفاق های سال، حاشیه هایی را برای سینمای ایران رقم زد. بعضی سینماگران اعلام نمودند کار نمی کنند و برخی دیگر نگران از واکنش دیگران، جرأت نمی کردند پا به عرصه تولید بگذارند. در ماه های ابتدایی سال ۱۴۰۲، هنوز این دغدغه وجود داشت که آیا سینمای ایران می تواند از ماجراهای چند سال قبل عبور کند و به فروش قابل قبولی دست یابد؟ اما فیلم «فسیل» کم کم موتور فروش را روشن کرد و در ادامه فیلمهای کمدی دیگری به چرخه اکران اضافه شدند و در نهایت سال پررونقی را برای سینمای ایران رقم زدند.
البته سازمان سینمایی و از آغاز سال ۱۴۰۳ و در اکران نوروزی دست به انتخاب فیلمهای متنوعی در ژانرهای مختلف زده تا سلیقه های مختلف بتوانند فیلمهای مورد علاقه شان را از میان آثار روی پرده انتخاب کنند. اتفاقی که انتظار می رود تا آخر سال ادامه داشته باشد.
البته با عنایت به موفقیت فیلم «فسیل» بعید نیست با ساخت موجی از آثار شبیه به این فیلم روبه رو شویم و اپیدمی ساخت فیلمهای کمدی کم عمق وارد فاز «فسیلیسم» شود که البته ایرادی هم به تولید چنین فیلم هایی وارد نیست چون در همه جای دنیا مخاطب خودشان را دارند اما در نحوه اکران و چینش آنها باید درایت و سیاست به خرج داد. روایت دوم؛ انتشار غیررسمی یا قاچاق فیلم؛ مساله این است!
هنوز سال هایی را به یاد می آوریم که فیلمهای روی پرده یا فیلم هایی که در صف اکران بودند یا توقیفی به حساب می آمدند ناگهان سر از بازار قاچاق در می آوردند و آه از نهاد تولید کنندگان بلند می کردند. پی گیری ها برای پیدا کردن منبع قاچاق فیلمها شروع می شد، اما در نهایت جواب دقیقی برای منشأ لو رفتن این فیلمها به دست نمی آمد. حتی بعضی از آنها برای جبران بخش اندکی از ضرر مالی خود شماره حسابی برای واریز وجه بلیت توسط افرادی که غیرقانونی فیلمشان را دیده بودند، اعلام می کردند.
با گسترش فضای مجازی خطر لو رفتن فیلمها به یک اتفاق قابل پیشبینی تبدیل شد. در سالهای اخیر بمحض اکران آنلاین فیلمهای روی پرده یا پخش سریال های نمایش خانگی در پلت فرم های مختلف، شاهد عرضه با کیفیت این آثار در فضای غیررسمی مجازی هستیم. حتی به علت تعداد زیاد سایت ها و کانال های پخش غیرقانونی آثار سینمایی و سریال ها در فضای مجازی خیلی از کاربران امکان دارد از غیرقانونی بودن محتوایی که دانلود می کنند، بی اطلاع باشند. در چنین شرایطی صاحبان سریال های شبکه خانگی و تهیه کننده های فیلمهای اکران آنلاین هم می دانند که محصول کارشان هم زمان با کیفیت های مختلف در کانال های مجازی عرضه می شود و کمتر صدای اعتراضی بلند می شود.
اما مسأله ای که در سال ۱۴۰۲ بیشتر از سالهای گذشته به چشم آمد، تعداد فیلم هایی بود که در فضای غیررسمی منتشر شدند. لو رفتن این آثار که برخلاف پخش غیرقانونی فیلمهای اکران آنلاین یا سریال های نمایش خانگی، عنوان قاچاق را یدک می کشند، واکنش هایی را برانگیخت.
از اسفند ۱۴۰۱ تا اسفند ۱۴۰۲ شاهد انتشار غیررسمی فیلمهای «برادران لیلا»، «خط فرضی»، «جنگ جهانی سوم»، «تفریق»، «بی رویا»، «اورکا»، «ارادتمند، نازنین، بهاره، تینا»، «شب، داخلی، دیوار» و حتی نسخه بی کیفیت فیلم «فسیل» به صورت غیرقانونی در شبکه های اجتماعی بودیم.
«برادران لیلا» نخستین قربانی این جریان بود؛ فیلمی که پس از حضور عوامل فیلم در جشنواره کن با حاشیه های فراوانی روبه رو شد و سازمان سینمایی در اطلاعیه ای رسمی اکران آنرا در ایران منتفی دانست و همزمان تهیه کننده آن یعنی جواد نوروزبیگی هم از پیگیری قضاdی عوامل فیلم اطلاع داد. اما فیلم به واسطه واگذاری حقوق پخش به یکی از پلت فرم های بین المللی، فورا بعد از عرضه آنلاین در خارج از کشور، به طور گسترده در اختیار مخاطبان ایرانی هم قرار گرفت.
نکته عجیب، استقبال عوامل فیلم بخصوص سعید روستایی از این اتفاق بود که علاقه مندان سینما را به تماشای نسخه غیررسمی فیلم خود دعوت کرد! تهیه کننده فیلم هرچند همچنان تلاش می کرد با جو رسانه ای ناشی از عرضه فیلمش، مدیران سینمایی را مجاب به صدور مجوز برای اکران رسمی فیلم کند، اما این اتفاق نیفتاد. در ادامه انتشار غیررسمی فیلمهای ایرانی شدت یافت و سه فیلم «تفریق»، «بی رویا» و «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا» هم در مدت ۵ روز منتشر شدند.
تأخیر در اکران عمومی فیلمها و ارسال برخط فیلمهای سینمایی به جشنواره های جهانی، به رغم تمام ملاحظه های امنیتی و حفاظتی، آنها را در معرض قاچاق قرار می دهد و این داستانی است که سال جاری برای بیشتر فیلم هایی که به صورت غیررسمی منتشر شدند، رخ داد. دراین میان فیلم «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا» از این لیست خط می خورد، فیلمی که سال ها درگیر چالش های مختلف برای اکران عمومی بود و در نهایت هم همین کشمکش ها سرنوشت فیلم را رقم زد.
شاید پیشگیری از لو رفتن نسخه با کیفیت فیلم هایی که به صورت آنلاین در جشنواره های جهانی شرکت می کنند یا در اختیار پلت فرم های خارجی قرار می گیرند، سخت باشد اما حتما میتوان برای فیلم هایی که در جریان رسمی سینمای ایران ساخته شده اند و مدت ها در صف دریافت پروانه نمایش و اکران مانده اند، فکری کرد. روایت سوم؛ عبور به سلامت جشنواره فیلم فجر از حاشیه ها
جشنواره فیلم فجر در سالهای اخیر، هیجان سال هال دهه های ۶۰ و ۷۰ را ندارد. طرفداران جشنواره برای دیدن فیلمها در صف های طولانی نمی ایستند و افتتاحیه و اختتامیه جشنواره خالی از چهره های شاخص، جذاب، محبوب و پرطرفداری است که هر اکت و دیالوگ و واکنششان از دید دوربین ها و عکاسان دور نمی ماند. اهالی رسانه شاید دیگر کمتر شاهد نشست های خبری پر شور و حاشیه ای باشند که اواخر دهه ۸۰ و دهه ۹۰ در سالن سعیدی برج میلاد برگزار می شد و بسیاری از بازیگران مطرح و شناخته شده و سینماگرانی که حتی آن سال ها فیلمی در جشنواره نداشتندT ترجیح می دادند فیلمها را در کنار اهالی رسانه و منتقدان تماشا کنند و در سالن نمایش فیلم مرکز همایش های برج میلاد جا برای سوزن انداختن نبود. مرور این خاطرات به همین چند سال قبل برمی گردد و در ارتباط با دهه ۶۰ یا ۷۰ نیست بلکه سال هایی را به ما یادآوری می کند که در اوج تنش های سیاسی کشور گروههای مختلف از سینماگران در کنار هم فیلم می دیدند و اتفاقی هم نمی افتاد.
بعد از برگزاری جشنواره چهل و یکم فیلم فجر در فضایی کم رمق و پر از حاشیه و حرف و حدیث، بنظر می رسید که جشنواره چهل و دوم با شور و امید بیشتر چه از طرف سینماگران و چه برگزارکنندگان جشنواره برگزار گردد که همین اتفاق هم افتاد. در این دوره شاهد حضور فیلمهای مختلفی در ژانرهای متنوع بودیم که البته میتوان ژانر فیلمهای دفاع مقدسی را پررنگ تر از بقیه گونه های سینمایی دانست. نکته مورد توجه در فیلمهای دوره چهل دوم کم رنگ بودن بخش خصوصی و سینمای مستقل در جشنواره و حضور بیش از اندازه انتظار فیلمهای ارگانی بود که اکثراً با مشارکت دو یا چند نهاد و ارگان مختلف ساخته شده بودند که البته چنین اتفاقی با عنایت به رکود سینمای ایران در سال ۱۴۰۱ دور از انتظار نبود و همین رویکرد سبب شده بود سازمان سینمایی با سری بالا به استقبال برگزاری چهل و دومین جشنواره فیلم فجر برود.
البته جشنواره چهل و دوم هم حاشیه کم نداشت از اظهارنظرهای اعضای هیأت انتخاب پیش از شروع این رویداد تا حاشیه هایی که پرویز شیخ طادی در افتتاحیه جشنواره رقم زد و فضای سرد و خالی از هیجان و چهره اختتامیه و اشتباه محمد خزاعی در خواندن دعای تحویل سال گرفته تا واکنش ها به برگزیده شدن برخی فیلمها و چهره ها و از همه مهمتر حاشیه هایی که فیلم «بی بدن» برای نبودنش در قسمت سودای سیمرغ درست کرد. در کنار این ها پخش مسابقه فوتبال ایران و ژاپن در برج میلاد که منجر به برد ایران شد شور و هیجان قابل توجهی را به اهالی رسانه تزریق کرد و سبب شد حالشان برای چندساعت خوب باشد که البته این حال خوب چند روز بعدش در جریان بازی ایران و قطر تکرار نشد و باخت ایران موجب دلسردی و بی حسی حاضران در برج میلاد شد. با تمام حاشیه ها و افت و خیزهایی که جشنواره فیلم فجر در این ۴۲ سال پشت سر گذاشته همچنان میتوان آنرا مهم ترین رویداد سینمایی سال دانست که امید می رود بتواند به روزهای اوجش باز گردد و اهالی سینما برای حضور در آن ذوق و شوق گذشته را داشته باشند. روایت چهارم؛ مرگ دلخراش ۲ کارگردان نام آشنا
وقتی ۱۶ فروردین خبر خودکشی کیومرث پوراحمد نویسنده و کارگردان سینمای ایران انتشار یافت، فضای جامعه و مخصوصاً اهالی سینما را بهت و اندوه فرا گرفت. کیومرث پوراحمد و فیلم هایش، از «قصه های مجید» دوست داشتنی تا «خواهران غریب»، «به خاطر هانیه» و «اتوبوس شب» در خاطره جمعی نسل دهه ۵۰، ۶۰ و ۷۰ جا خوش کرده و به فیلمساز محبوب بسیاری از ما تبدیل گشته بود. در سالهای اخیر فیلمهای پوراحمد جذابیت گذشته را نداشت و با واکنش های منفی منتقد و مخاطب روبه رو شد، اما نمی توان پوراحمد را در سینمای بعد از انقلاب و نگاه ناتورالیستی و معطوف به زندگی که او به سینمای ایران هدیه داد، نادیده گرفت.
مرگ پوراحمد و شیوه دلخراش پایان زندگی او دردناک و باور نکردنی بود و مثل هر حادثه مشابه، بازار شایعه در رابطه با نحوه مرگش داغ شد. پوراحمد با رفتنش سینمای ایران را داغ دار و از حضور کارگردانی شوخ طبع محروم کرد.
بعد از مرگ کیومرث پوراحمد، حادثه دردناک دیگری برای سینمای ایران رخ داد. صبح ۲۳ مهر خبر رسید داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی فر در ویلای شخصی شان در کرج به قتل رسیده اند. باورکردنی نبود و به نظر می رسید کار فیک نیوزهایی باشد که هر چندوقت یک مرتبه کمر به مرگ یه هنرمند مشهور می بندند تا قدری بازدید و لایک بگیرند. اما خبر صحت داشت و سینمای ایران پس از گذشت چند ماه از مرگ کیومرث پوراحمد با یک حادثه دیگر روبه رو شد. اتفاقی تکان دهنده و دلهره آور که ما را یاد قتل دلخراش شارون تیت همسر رومن پولانسکی می اندازد؛ قتلی که توسط گروه چارلز منسون در خانه پولانسکی صورت گرفت.
نیازی به بازگو کردن پرونده نیست، این یکی از مهم ترین اتفاق های سال قبل است که مردم عادی را هم درگیر خود و پیگیری ماجرا کرد.
سینمای ایران، کارگردانی را از دست داد که با فیلم هایش نقش مهمی در موج نو سینمای ایران داشت؛ حتی اگر فیلمهای اخیر او را دوست نداشته باشیم، نمی توانیم تأثیری را که فیلم هایی مثل «هامون»، «پری»، «سارا»، «لیلا»، «اجاره نشین ها»، «بانو»، «مهمان مامان»، «گاو»، «سنتوری»، «آقای هالو» و … بر ماگذاشته، انکار نماییم.
پایان زندگی ۲ کارگردان ایرانی از ۲ نسل مختلف خیلی سینمایی رقم خورد؛ یکی توسط خود کارگردان و دیگری به سبک برخی سکانس های فیلمهای مسعود کیمیایی کارگردان هم نسل مهرجویی، بوی خون می داد. تصاویر تکان دهنده ای که از هر ۲ حادثه انتشار یافت، بر شدت ماجرا افزود؛ تصاویری که به این زودی از خاطر ما پاک نمی گردد.
منبع: aftablog.ir
itemprop="bestRating">5
209
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب