پنج اقدام امام عسكری(ع) از تشویق نویسندگان تا گسترش تألیفات
به گزارش وبلاگ آفتاب، نگاهی به پنج اقدام و شاخصه مهم برای تلاشهای علمی و فرهنگی امام حسن عسكری (علیه السلام)
امام حسن عسكری(علیه السلام) در هشتم ربیع الثانی (یا 24 ربیع الاول) سال 232 ه. ق دیده به جهان گشود. پدر آن بزرگوار امام هادی( ع) و مادر با عظمتش «حُدَیْثه» بود كه از او بعنوان «سوسن» و «سلیل» هم یاد كرده اند. وی از بانوان نیكوكار و دارای بینش اسلامی بود و در فضیلت او همین بس كه بعد از شهادت آن حضرت، پناهگاه و نقطه اتكای شیعیان در آن دوران بحرانی و پر اضطراب بود.
خلفای عباسی از هر گونه اعمال فشار و محدودیت نسبت به امامان دریغ نمی كردند، و این فشارها و سخت گیریها در عصر امام جواد، امام هادی و امام عسكری در سامراء به اوج خود رسید. حضرت عسكری ضد السلام با وجود همه آن فشارها و كنترلها و مراقبتهای بی وقفه حكومت عباسی، یك سری فعالیت های سیاسی، اجتماعی و علمی در جهت حفظ اسلام و تشیع و مبارزه با افكار ضد اسلامی و ضد شیعی انجام داد كه اهم كوشش ها و تلاشهای علمی ـ فرهنگی آن حضرت عبارت است از:
تربیت شاگردان
گرچه حضرت عسكری ضد السلام بر اثر نامساعد بودن زمان و محدودیت بسیار شدید كه حكومت عباسی اعمال می كرد، موفق به گسترش دانش دامنه دار خود در سطح كل جامعه نشد، ولی در تربیت شاگردانی كه هر كدام به سهم خود در نشر و گسترش معارف ناب تشیع و رفع شبهات دشمنان شیعه نقش مهم و به سزایی داشتند، موفق گشت.
شیخ طوسی تعداد شاگردان آن حضرت را بیشتر از صد نفر ثبت كرده است كه در بین آنان چهره های برجسته و مردان وارسته ای، مانند: احمد بن اسحاق اشعری قمی، ابو هاشم داود بن قاسم جعفری، عبدالله بن جعفر حمیری، ابو عمرو عثمان بن سعید عَمْری (نائب خاص حضرت حجت)، علی بن جعفر، محمد بن حسن صفار و... به چشم می خورند.
تشویق نویسندگان
هر قلم به دست متعهد، نهایت تلاش خویش را برای اطلاع رسانی، هدایت و... جامعه به كار می بندد؛ ولی تشویق از نویسنده و آثار او خستگی ها را از تن او دور می كند، و بر فعالیت او می افزاید، و این خود عامل توسعه علم و دانش و آگاهی در جامعه می شود.
حضرت عسكری در كنار تربیت شاگردان از تشویق نویسندگان غافل نبود؛ همچون داود بن قاسم جعفری می گوید: كتاب «یوم و لیلة» از یونس آل یقطین را به حضرت عسكری ضد السلام عرضه داشتم. امام فرمود: «تَصْنیفُ مَنْ هذا؛ نوشته چه كسی است؟» گفتم: نوشته یونس است. آن گاه فرمود: «اَعْطاهُ اللّهُ بِكُلِّ حَرْفٍ نُورا یَوْمَ الْقِیامَةِ؛ خداوند در مقابل هر حرف، نوری به وی در روز قیامت عطا فرماید.»
البته سیره تمام امامان شیعه بر این بوده كه بر نویسندگی و كتابت ترغیب و نویسندگان و قلمزنان را تشویق كنند. حضرت صادق (ع) به مفضل بن عمر فرمود: «اُكْتُبْ وَ بُثَّ عِلْمَكَ فی اِخْوانِكَ، فَاِنْ مِتَّ فَوَرِّثْ كُتُبَكَ بَنیكَ، فَاِنَّهُ یَأْتی عَلَی النّاسِ زَمانُ هَرْجٍ ما یَأْنَسُونَ فیهِ اِلاّ بِكُتُبِهِم دانشت را بین برادرانت بنویس و نشر بده! اگر از دنیا رفتی، فرزندانت وارث كتابهایت می شوند. به حقیقت زمان هرج ومرجی فرا می رسد كه مردم جز بر نوشته شان انس نمی گیرند[و توجه نمی كنند].»
و همینطور نقل شده است كه برخی آثار را خدمت حضرت عسكری عرضه داشتند كه درباره آن نظر دهد. حضرت فرمود: «صَحیحٌ فَاعْمَلُوا به؛ صحیح است بدان عمل كنید!»
بر اثر همین تشویق ها بود كه شانزده تن از شاگردان حضرت، دست به تألیف زدند و 118 عنوان كتاب، ثمره آن شد. از میان آنها علی بن حسن فضّال 36 كتاب، محمد بن حسن صفار 35 كتاب، عبدالله بن جعفر حمیری 19 كتاب، احمد بن ابراهیم 7 كتاب و هارون بن مسلم 6 كتاب دارد. و همین طور تعداد راویانی كه از آن حضرت حدیث نقل نموده اند، به 106 نفر می رسد.
گسترش تألیفات
حضرت عسكری علاوه بر تربیت شاگردان و تشویق نویسندگان، خود هم دست به قلم برده و كتب و نامه های فراوانی را برای توسعه علم و دانش و هدایت و راهنمایی جامعه از خود به یادگار گذاشته است كه به نمونه هایی اشاره می شود:
یك:. تفسیر القرآن كه حسن بن خالد برادر محمد بن خالد آنرا نقل كرده است. قابل یادآوری است كه امروزه كتابی با عنوان «تفسیر الامام العسكری ضد السلام » موجود است كه عالمان رجال و حدیث بر آن نقدها دارند و آنرا غیر از نوشته اصلی می دانند.
دو: كتاب «المنقبة» كه مشتمل بر خیلی از احكام و مسائل حلال و حرام است. به جز اینها كتب دیگری هم به آن حضرت منسوب است.
سه: نامه های فراوان. در زمان امام حسن عسكری تشیع در مناطق مختلف و شهرهای گوناگونی گسترش یافته بود و شیعیان در نقاط فراوانی متمركز شده بودند؛ شهرها و مناطقی، مانند: كوفه، بغداد، نیشابور، قم، آبه (آوه)، مدائن، خراسان، یمن، ری، آذربایجان، سامراء، جرجان و بصره كه از پایگاه های شیعیان به شمار می رفتند. در بین این مناطق، به دلائلی سامراء، كوفه، بغداد، قم و نیشابور از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند.
حضرت برای توسعه فرهنگ تشیع، توسعه علم و دانش، و هدایت و سازندگی، نامه های فراوانی به آن شهرها نوشته است، مانند: نامه آن حضرت به شیعیان قم و آوه كه متن آن در كتابها مضبوط است، و نامه های فراوان حضرت به مردم مدینه، و نامه ای كه امام به «ابن بابویه» نوشته، و نامه مفصلی كه حضرت خطاب به «اسحاق بن اسماعیل» و شیعیان نیشابور نوشته است. در این نامه آن حضرت بعد از توضیح درباره نقش امامت در هدایت امت اسلامی و تشریح لزوم و اهمیت پیروی از امامان و اخطار از سرپیچی از فرمان امام، نوشته اند: «.. ای اسحاق! تو فرستاده من نزد ابراهیم بن عبده هستی تا وی به آنچه من در نامه ای كه توسط محمد موسی نیشابوری فرستاده ام، عمل كند. تو و همه كسانی كه در شهر تو هستند، موظفید بر مبنای نامه مزبور عمل كنید.»
پاسخ به شبهات
وجود پرسش و طرح شبهه می تواند سبب بالندگی و رشد جامعه شود، به شرطی كه به آن پاسخ صحیح و هدایتگر داده شود. گاه امكان دارد در جامعه شبهات ویرانگری به وجود آید كه اگر درست جواب داده نشود، كل جامعه اسلامی را می تواند با خطر مواجه كند. یكی از مهم ترین فعالیت های علمی حضرت عسكری شبهه زدایی بود.
برخورد با انحرافات و تحریفات
از دیگر فعالیت های علمی و فرهنگی امام عسكری برخورد با بدعتها، تحریفات و انحرافاتی بود كه در جامعه پیش می آمد؛ به خصوص اگر این انحرافات از ناحیه اهل قلم و دانشمندان و علما سر می زد، حضرت نسبت به آن خیلی حساس بود، و این خود درس بزرگی است برای علما كه در مقابل انحرافات و تحریفات و بدعتهایی كه در جامعه ایجاد می شود، سكوت اختیار نكنند.
/6262
itemprop="bestRating">5
4524
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب