مروری بر نتایج یك پژوهش؛
زنان سرپرست خانواده چه چالش هایی دارند؟
وبلاگ آفتاب: پژوهشگران علوم اجتماعی با بررسی وضعیت زنان سرپرست خانوار در ایران عنوان کردند که چالش های پیش روی زنان سرپرست خانوار از سه بُعد فرهنگی مانند مسائل در رابطه با بیوگی و موانع ازدواج مجدد، بُعد اقتصادی مانند مسکن و اشتغال و مسائل جمعیتی مانند زندگی در خانوارهای تک نفره، قابل توجه است و سیاستگذاری مناسب در هر سه بُعد، اجبار و لزوم دارد.
به گزارش وبلاگ آفتاب به نقل از ایسنا، داده های رسمی در ایران از روند رو به رشد تعداد زنان سرپرست خانوار در دهه های اخیر حکایت دارد.
بر مبنای تعریف سازمان بهزیستی؛ زنان سرپرست خانوار به زنانی گفته می شود که عهده دار تأمین معاش مادی و معنوی خود و اعضای خانوار هستند. تحقیقات نشان می دهد این گروه زنان به صورت عمده شامل زنان بیوه و مطلقه، همسران مردان معتاد، همسران مردان زندانی، همسران مردان مهاجر، زنان خودسرپرست و همسران مردان از کار افتاده و معلول هستند و بنابراین توجه مضاعف به این قشر از جامعه ضروریست.
بر همین اساس؛ پژوهشگران علوم اجتماعی با انجام یک مطالعه به بررسی خصوصیت های اقتصادی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار ایرانی، توانمندی های آنان و چالش های پیش روی آنها پرداختند.
برای انجام این مطالعه از داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ که توسط مرکز آمار ایران جمع آوری شده است، استفاده شده است.
بر اساس تحلیل این داده ها؛ زنان سرپرست خانوار ۱۲.۵ از سرپرستان خانوار ایرانی را می سازند. درصد سرپرستی ارتباط معناداری با سن داشته و حدود ۵۰ درصد از زنان سرپرست خانوار ۶۰ سال و بالاتر هستند.
نتایج این بررسی نشان داد که ۶۸ درصد از علت سرپرستی زنان فوت همسر و ۱۲ درصد به دلیل طلاق است. همینطور ۱۴ درصد از زنان دارای همسر هم سرپرست خانوار هستند. بعلاوه ۴۴ درصد از خانوارهای زن سرپرست تک نفره هستند. ۷۰ درصد از زنان سرپرست خانوار در مناطق شهری و ۳۰ درصد در مناطق روستایی زندگی می کنند.
در این بررسی ها مشخص شد که ۵۴ درصد از زنان سرپرست خانوار بی سواد و ۴۶ درصد دارای سواد هستند. ۴۰ درصد از این زنان دارای تحصیلات ابتدایی، ۲۱ درصد دیپلم و حدود شش درصد دارای تحصیلات عالی هستند. ازاین رو حدود ۶۰ درصد از زنان سرپرست خانوار، تحصیلات پایین تر از دیپلم دارند.
طبق یافته های این مطالعه؛ تنها ۱۴ درصد از این زنان شاغل و ۶۳ درصد خانه دار هستند. همینطور ۱۴ درصد از زنان دارای درآمد، فاقد کار هستند که به نظر می آید درآمد آنها از راه املاک، فرزندان و یا برخی سازمان های حمایت کننده مانند بهزیستی و کمیته امداد تأمین می شود.
بررسی وضعیت مالکیت منزل مسکونی بعنوان یکی دیگر از متغیرهای اقتصادی، نشان داده است که ۶۳ درصد از زنان سرپرست خانوار دارای منزل ملکی هستند و ۲۴ درصد از آنها در منازل رهن و اجاره ای ساکن اند. همینطور بررسی متراژ منزل مسکونی هم بیان گر آن است که بیشتر از ۹۰ درصد از زنان سرپرست خانوار در منزل بالای ۴۰ متری زندگی می کنند. از طرفی بیشتر از ۵۰ درصد از آنها هم در منازل بالای ۸۰ متری زندگی می کنند. نکته حائز اهمیت آن است که حدود هفت درصد از این زنان در منزل مسکونی متراژ ۴۰ متر و کمتر ساکن هستند.
ویژگی های جمعیتی سرپرست های خانوار نشان داده است که درصد سرپرستی، ارتباط مفهوم داری با سن دارد. به این معنا که در سنین کمتر از ۵۰ سال، درصد مردان سرپرست خانوار در جامعه غالب است؛ در حالیکه پس از ۵۰ سالگی درصد خانمهایی که سرپرستی خانوار را برعهده دارند به صورت محسوسی افزایش می یابد. این افزایش را میتوان به از دست دادن همسر، برای زنان در اثر فوت عنوان نمود. بررسی متغیر وضعیت زناشویی برای سرپرست های خانوار؛ به شکلی نشان دهنده مساله بیوگی و موانع پیش روی ازدواج مجدد برای زنان سرپرست خانوار است.
پژوهشگران این مطالعه با عنایت به نتایج به دست آمده می گویند: چالش های پیش روی زنان سرپرست خانوار، از سه بعد فرهنگی (مانند مسائل در رابطه با بیوگی و ازدواج مجدد)، بعد اقتصادی (مانند مسکن و اشتغال) و بعد مسائل جمعیتی (مانند خانوارهای تک نفره) پیروی می کند. ازاین رو در کنار توجه به توانمند کردن اقتصادی زنان سرپرست خانوار که می تواند از راه اشتغال زایی و ایجاد کسب و کار برای آنها صورت گیرد و زمینه خروج آنها از چرخه را فراهم می کند؛ باید به زمینه های فرهنگی و جمعیتی هم توجه گردد.
به گفته این محققان؛ با عنایت به اینکه تعداد قابل توجهی از زنان سرپرست خانوار ایرانی در سنین بالای ۶۰ سال قرار دارند و سالخورده شدن جمعیت، بر روند افزایشی آن اثرگذار خواهد بود. همینطور تداوم باروری پایین بر افزایش خانوارهای تک نفره که سهم بالایی از آنرا زنان سرپرست خانوار می سازند، اثرگذار خواهد بود.
با توجه به این که دو علت اصلی خانوارهای زن سرپرست، فوت همسر و طلاق است؛ توجه به بحث ازدواج مجدد زنان در جامعه ایرانی و چالش ها و موانع پیش روی آن، بیشتر از هر زمانی لازم و ضروریست.
در انجام این تحقیق احمد دراهکی؛ پژوهشگر دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی تهران و رضا نوبخت پژوهشگر دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه پیام نور تهران با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه مردادماه سالجاری به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار ایرانی: یک آنالیز ثانویه» در مجله پایش؛ نشریه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی انتشار یافته است.
منبع: aftablog.ir
itemprop="bestRating">5
1061
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب