پژوهشگران بررسی كردند
عواملی كه در بی اخلاقی پژوهشی دانشجویان نقش دارند
به گزارش وبلاگ آفتاب پژوهشگران دانشگاه رازی کرمانشاه با انجام یک مطالعه عوامل موثر در بی اخلاقی پژوهشی دانشجویان را بررسی کردند.
به گزارش وبلاگ آفتاب به نقل از ایسنا، ارتقای مداوم کیفیت پژوهش در نظام آموزش عالی یکی از اصلی ترین چالش های جهانی است که این امر مستلزم توسعه فعالیتهای پژوهشی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. ایجاد مسیر علمی و حرفه ای بعد از دوره کارشناسی با رساله و رساله به اوج می رسد. بنابراین بررسی تجربه پژوهشی دانشجویان و شناخت نقاط قوت و ضعف آنان اهمیت زیادی دارد.
یکی از این نقاط ضعف، عدم رعایت اخلاق در پژوهش های دانشجویان است که در سالهای اخیر به مساله ای جدی در نظام آموزش عالی کشور تبدیل گشته است. بی اخلاقی های پژوهشی مانند سوء رفتارهای پژوهشی، نبود تعهد و مسئولیت در برابر ذی نفعان، رعایت نشدن حقوق آزمودنی ها، جعل داده ها، تحریف داده ها، سرقت علمی، رعایت نشدن حقوق مالکیت معنوی پژوهش، انتشار مجدد، خرید و فروش آثار پژوهشی و جعل هویت در تحقیقات دانشگاهی هستند.
بی اخلاقی های پژوهشی به وفور در تحقیقات دانشگاهی دیده می شود. بگونه ای که کشور ما بعد از کشورهای چین و هند، مقام سوم را در زمینه بی اخلاقی های پژوهشی در دنیا دارد. در نتیجه این بی اخلاقی ها، بسیاری تحقیقات در کشور باکیفیت پایین و بدون استمرار انجام می شوند و نتایج آنها به رفع نیازها و مسائل و مشکلات جامعه کمکی نمی کند.
با توجه به اهمیت این مساله، پژوهشگران با انجام یک مطالعه عوامل موثر بر بروز بی اخلاقی های پژوهشی را در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه بررسی کردند.
برای انجام این مطالعه ۱۶۳ نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری که تجربه پژوهشی داشتند و یا در مرحله نگارش رساله و یا رساله بودند، از راه پرسش نامه، مورد بررسی قرار گرفتند. این پرسش نامه در پنج بخش برای سنجش میزان بی اخلاقی پژوهشی، سنجش نیت دانشجویان در این خصوص، نگرش دانشجویان درباره این موضوع، هنجارهای ذهنی دانشجویان و سنجش کنترل رفتاری درک شده توسط دانشجویان برای رفتار بی اخلاقی پژوهشی طراحی شد. در نهایت اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش های آماری مورد تحلیل قرار گرفت.
بررسی میزان بی اخلاقی پژوهشی نشان داد که این رفتار در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی حدودا متوسط است. پژوهشگران این مطالعه می گویند: با عنایت به اینکه حتی مقادیر ناچیز و خیلی کم رفتارهای بی اخلاقی پژوهشی سبب بروز بی اعتمادی به یافته های پژوهشی محققان واقعی، سرایت به سایر حوزه ها، بازاری و کالایی شدن کار علمی، تشدید توسعه نیافتگی، تشدید پسرفت علمی دانشجو، احساس زیان از انجام دادن کار علمی و... می شود؛ این بی اخلاقی ها در تحقیقات دانشگاهی باید به صفر برسد و حتی مقدار متوسط آن نشانه ای از وضعیت اسفبار است.
یافته های این پژوهش نشان داده است که دانشجویان بررسی شده، نیت بالاتر از متوسط برای رفتار بی اخلاقی پژوهشی دارند. این یافته از آن حکایت می کند که تمایل این دانشجویان برای رفتار بی اخلاقی پژوهشی در حال افزایش می باشد.
بر اساس نتایج به دست آمده از این بررسی؛ دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی نگرش حدودا مثبتی به بی اخلاقی پژوهشی دارند. این در شرایطی است که تأثیر مثبت و معنادار نگرش بر نیت و رفتار بی اخلاقی پژوهشی در بین این دانشجویان تایید نشد. به قول محققان این مطالعه؛ واضح است که با وجود آنکه دانشجویان مورد مطالعه به انجام دادن رفتار بی اخلاقی پژوهشی تمایل دارند و رفتارهای بی اخلاقی پژوهشی در بین آنها یافت می شود، نگرش آنان در جهت نیت و رفتار آنان در مورد بی اخلاقی پژوهشی نیست؛ چون که آنها با انجام دادن این رفتارهای نادرست نمی توانند احساس خوبی به چنین رفتارها و نتایج آن داشته باشند.
در این بررسی مشخص شد که هنجارهای ذهنی این دانشجویان با بی اخلاقی پژوهشی هم سو است. هنجارهای ذهنی به فشارهای ناشی از اطرافیان مانند خانواده، دوستان، هم کلاسی ها، استادان و... اشاره دارد. بنابراین میتوان اظهار داشت که از دیدگاه پاسخگویان جو حاکم بر جامعه برای بروز رفتارهای بی اخلاقی پژوهشی در بین دانشجویان مثبت است و اطرافیان باعث تشویق فرد به این رفتارها می شوند.
بر اساس یافته های این مطالعه؛ دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی، کنترل رفتاری درک شده بالایی برای رفتار بی اخلاقی پژوهشی دارند. در واقع میتوان اظهار داشت که پاسخ گویان بروز این رفتارها را ساده و آسان درک کرده اند و خویش را برای انجام رفتارهای بی اخلاقی پژوهشی توانمند می دانند. پژوهشگران این مطالعه می گویند: با وجود راحتی انجام دادن بی اخلاقی پژوهشی و نبود نظارت دقیق و سخت گیری در این حوزه، طبیعی است که کنترل رفتاری دانشجویان، بر نیت آنان برای رفتار بی اخلاقی پژوهشی تأثیر مثبت و معنادار داشته باشد.
با توجه به نتایج به دست آمده، محققان این مطالعه پیشنهاداتی را برای کاهش بروز رفتارهای بی اخلاقی پژوهشی عرضه دادند:
- فرهنگ سازی و تقویت ارزش ها، باورها و اعتقادات دانشجویان و اطرافیان آنها در جامعه از راه برنامه های آموزش رسمی، غیر رسمی و آزاد و افزودن سرفصل اخلاق در پژوهش به دروس روش تحقیق و یا گنجاندن یک درس به دروس دوره تحصیلات تکمیلی با عنوان «اخلاق در پژوهش یا علم»؛
- اجرای قوانین، مقررات و دستورالعمل ها و برنامه های اجرایی دقیق و سخت گیرانه برای مبارزه با این بحران، پلمب و مجازات دفاتر و مراکز رساله نویسی و مقاله نویسی، اجبار استفاده نشریات و دانشگاه ها و... به استفاده از نرم افزارهای مشابه یاب و...؛
- تدوین مصوبه ها و آئین نامه های جدی برای کنترل پژوهش ها؛
- استناد به اصل مدیریتی «تشویق بی نهایت، تنبیه در نهایت» و پشتیبانی از رساله هایی که استانداردهای اخلاقی را رعایت می کنند، معرفی دانشجویان اخلاق مدار پژوهشی و...
در انجام این تحقیق ناهید نور محمدی و فرحناز رستمی؛ پژوهشگران دانشگاه رازی کرمانشاه مشارکت داشتند.
نتایج به دست آمده از این مطالعه، بهار سالجاری به صورت مقاله علمی با عنوان «واکاوی عوامل موثر بر رفتار بی اخلاقی پژوهشی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی» در فصل نامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی انتشار یافته است.
منبع: aftablog.ir
itemprop="bestRating">5
1046
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب